Ung thư phổi là bệnh lý ác tính phổ biến hàng đầu tại Việt Nam cũng như thế giới. Theo thống kê, bệnh này đứng thứ 2 về tỷ lệ mắc mới và có tỷ lệ tử vong cao nhất trong số các bệnh ung thư trên toàn cầu. Trong bài viết hôm nay, chúng ta sẽ tìm hiểu về khái niệm cùng những nguyên nhân gây ung thư phổi điển hình. Mời bạn đọc tham khảo nhé!
Bệnh ung thư là nhóm bệnh gồm trên 100 loại có chung một số đặc tính cơ bản. Ung thư có thể phát sinh ở bất kì tế bào nào trong cơ thể như ung thư gan, ung thư vú, ung thư xương, ung thư máu, ung thư phổi… do tế bào của các cơ quan này tăng trưởng bất thường, phát triển quá đà và lan tràn khắp cơ thể.
Tỷ lệ mắc ung thư thay đổi khác nhau giữa các quốc gia. Theo số liệu của Tổ chức Ung thư Toàn cầu (Globocan) năm 2020 thì ung thư phổi là loại ung thư phổ biến nhất trên thế giới khi có đến 2.2 triệu trường hợp phát hiện mới. Nếu tính riêng nữ giới, ung thư phổi là loại ung thư thường gặp thứ nhì chỉ sau ung thư vú.
Tỷ lệ mắc ung thư tại Việt Nam cũng có khác biệt đôi chút so với thế giới. Theo số liệu của Globocan, có 5 loại ung thư phổ biến nhất tại nước ta trong năm 2020 với tỷ lệ lần lượt: ung thư gan (14.5%), ung thư phổi (14.4%), ung thư vú (11.8%), ung thư dạ dày (9.8%) và ung thư đại trực tràng (9%). Nếu tính riêng ở nữ giới thì ung thư phổi cũng đứng sau ung thư vú giống như thống kê của thế giới.
Ung thư phổi còn có tên gọi khác là ung thư phế quản. Đây là loại bệnh ung thư thường gặp nhất nhì trên thế giới cũng như ở Việt Nam, đồng thời cũng là loại bệnh nặng nề và có tỷ lệ tử vong cực cao so với các loại ung thư khác. Ung thư phổi là sự tăng trưởng bất thường của các tế bào trong phổi, thường bắt nguồn từ các tế bào tạo thành những ống dẫn khí trong phổi (phế quản). Khởi đầu tế bào ung thư phát sinh từ các đột biến gen (tức là các hư hại của phân tử DNA trong quá trình sinh sôi phát triển của tế bào) xảy ra khi người bệnh tiếp xúc, phơi trải với các yếu tố trong môi trường sống như khói thuốc lá, virus hay bức xạ...
- Khối u nguyên phát (bướu gốc): Các tế bào ung thư sinh sôi và sự tăng trưởng của chúng nhanh hơn bình thường. Hậu quả là hàng tỷ tế bào ung thư tích tụ lại thành khối u (khối bướu nguyên phát) nằm tại phổi.
- Sự xâm lấn: Sự phát triển không dừng lại của các tế bào ung thư ở vị trí khối u ban đầu gây đè ép và phá hủy các mô bên cạnh như màng phổi, xương sườn hoặc cột sống. Tùy vào vị trí của u nguyên phát mà sẽ có những kiểu xâm lấn xung quanh khác nhau.
- Sự di căn: Theo thời gian, khi khối u nguyên phát tiếp tục phát triển, các tế bào ung thư sẽ tách khỏi bướu gốc, trôi nổi theo dòng máu hoặc theo dòng lympho (máu trắng) lan tràn khắp cơ thể. Một số trong đó lại tạo ra các ổ mới trong cơ thể, đó chính là các ổ di căn. Ung thư phổi thường di căn đến các hạch trong phổi hay hạch ở cổ nằm cùng bên hoặc đối bên với khối u nguyên phát, như vậy gọi là di căn hạch vùng. Hơn thế nữa, các tế bào ung thư phổi còn có thể di căn xa, tức là lan đến những cơ quan khác cách xa phổi. Các cơ quan gặp di căn từ phổi thường là não, gan, cột sống và tuyến thượng thận. Ung thư dần dần nắm quyền chủ động, tàn phá cơ thể cho đến khi bệnh nhân qua đời.
Theo diễn tiến bệnh như trên, nếu ung thư phổi được nhận biết trong giai đoạn sớm, tức là kích thước khối u còn nhỏ, chưa có sự xâm lấn hay di căn đến cơ quan khác thì bệnh sẽ dễ được chữa khỏi hơn, thời gian sống của người bệnh sẽ kéo dài hơn.
Thật ra cho đến thời điểm hiện tại, giới y học cũng chưa thể xác định một cách rõ ràng nguyên nhân của bệnh ung thư nói chung và ung thư phổi nói riêng là do đâu. Người ta nhận thấy rằng có khoảng 90% trường hợp xuất phát từ những gì con người phơi trải, tiếp xúc với môi trường sống trong suốt những năm tháng đời người và có khoảng 5 - 10% thì liên quan đến di truyền.
Dưới đây là những yếu tố nguy cơ chính của bệnh ung thư phổi:
Thủ phạm được nhắc tới nhiều nhất là hút thuốc lá, ngoài ra hút thuốc rê, thuốc lào, xì gà… cũng dễ mắc ung thư phổi nhưng tỷ lệ thấp hơn. Tuy làn khói thuốc mỏng manh nhưng bên trong chúng lại chứa hơn 50 chất độc có khả năng gây ung thư, chính các chất này làm tổn thương tế bào phổi gây ra các đột biến gen dẫn đến ung thư. Cần biết rằng không phải ai hút thuốc lá cũng đều bị ung thư. Người hút thuốc lá nhiều, hút trong thời gian dài sẽ dễ mắc bệnh hơn so với người hút ít, hút trong thời gian ngắn.
Đó là việc hít vào làn khói từ điếu thuốc và từ miệng, mũi của người hút thuốc. Dù không sử dụng thuốc lá trực tiếp nhưng thường xuyên tiếp xúc với khói thuốc một cách thụ động, bạn cũng dễ mắc ung thư phổi (tỷ lệ thấp hơn so với người hút thuốc lá chủ động). Vì vậy, người hút thuốc nên lưu ý để những người xung quanh không hít phải khói thuốc mà mình phả ra.
Việc tiếp xúc thường xuyên với các loại hóa chất như radon, amiăng, asen, crom, niken cũng gây nên ung thư phổi. Theo đó những người làm việc trong môi trường ô nhiễm như công nhân nhà máy hóa chất, nhà máy sản xuất vật liệu cách điện, sản xuất tấm lợp, thợ mỏ, công nhân xây dựng, cảnh sát giao thông, đầu bếp… sẽ có khả năng mắc bệnh cao. Tuy nhiên, mức độ tiếp xúc như thế nào để có thể gây ung thư lại chưa thể xác định chính xác. Thực tế thì người trung niên và người cao tuổi sẽ dễ bị ung thư phổi hơn, có lẽ do họ có thời gian phơi trải và tiếp xúc với môi trường xung quanh lâu hơn so với người trẻ.
Có khoảng 5 - 10% trường hợp ung thư phổi có liên quan đến yếu tố di truyền, tức là trong gia đình bạn có người từng bị ung thư phổi thì bạn cũng có thể mắc bệnh. Nếu người bệnh là cha mẹ, anh chị em ruột thì tỷ lệ di truyền ung thư cho bạn sẽ cao hơn so với người bệnh là ông bà, cô dì, chú bác…
Trong cơ thể chúng ta luôn xuất hiện các tế bào bị đột biến và chúng có thể chuyển biến thành tế bào ung thư. Nếu hệ miễn dịch hoạt động tốt, nó sẽ tìm kiếm và loại bỏ sớm các tế bào “không bình thường” (bao gồm cả tế bào ung thư) để giữ cho cơ thể phát triển khỏe mạnh. Ngược lại, nếu hệ miễn dịch suy yếu, cơ thể sẽ dễ mắc bệnh do nhiễm khuẩn từ bên ngoài cũng như dễ bị ung thư phổi hơn.
Như vậy Phòng khám hô hấp Đỗ Thị Tường Oanh vừa chia sẻ tới bạn đọc những thông tin về nguyên nhân ung thư phổi. Việc hiểu rõ nguyên nhân của căn bệnh này là một phần quan trọng trong việc phòng ngừa, chăm sóc sức khỏe của chúng ta. Mong rằng bài viết này đã giúp mọi người có thêm kiến thức hữu ích, từ đó biết cách bảo vệ sức khỏe của bản thân cùng những người thân yêu. Nếu bạn hay ai đó trong gia đình có dấu hiệu đáng ngờ liên quan đến ung thư phổi, đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi để được tư vấn và thăm khám sớm nhất.
PHÒNG KHÁM NỘI - HÔ HẤP
Địa chỉ: 167 Ngô Quyền, Phường 6, Quận 10, TP.Hồ Chí Minh
Điện thoại: 0908 120 626
Website: phongkhamhohap.com
.jpg "CẦN LÀM GÌ KHI LÊN CƠN HEN SUYỄN CẤP TẠI NHÀ?")
